13 sep 2024 - 17:45
Nieuws
Vrijdag 27, zaterdag 28 en zondag 29 september hebben in Lier – 80 jaar na datum – grote bevrijdingsfeesten plaats. Het aantal Lierenaars dat de ellende van wereldoorlog II en het moment van de bevrijding persoonlijk heeft meegemaakt, wordt steeds maar schaarser. De ondertussen 95-jarige Richard Horemans, leraar, directeur en persmedewerker, heeft nog levendige herinneringen aan deze woelige jaren die in zijn geheugen gegrift blijven.
Richard Horemans werd op 20 januari 1929 in Lier geboren. Hij was 11 jaar toen de Duitsers op 10 mei 1940 ons land binnen vielen. Zijn grootmoeder, zijn moeder en een oom, namen hem mee op de vlucht richting Frankrijk. Aanvankelijk te voet ging het richting Sint-Niklaas waar in een goederentrein werd gestapt, om via Poperinge Rijsel te bereiken. De Noord-Franse stad werd omstreeks hetzelfde moment door de Duitsers gebombardeerd, zodat een terugkeer naar eigen land de enige uitweg leek. Via Ieper werd in Woumen bij een boer in een schuur overnacht. ’s Ochtends verschenen op het erf Duitse soldaten die toevallig de richting van Lier uitgingen. Voor zover er plaats was werden meerdere Lierenaars – ‘omdat het Vlamingen waren’ – met hun vrachtwagen meegenomen. Zodoende kon de familie Horemans opnieuw de woning aan de Antwerpsesteenweg betrekken. Op 28 mei 1940 gaf het Belgische leger zich over. De moeder van Richard – die haar man in 1939 had verloren – hertrouwde en verhuisde naar Antwerpen, waar de jongeling niet kon aarden. Dit was zijn grootmoeder niet ontgaan, die zich om haar kleinzoon bekommerde in het vertrouwde Lier. Hier volgde hij het oorlogsgebeuren op de voet in de bezette stad. Hij herinnert zich het gebrom van de talloze Amerikaanse bommenwerpers die op weg naar Duitsland over de Netestad vlogen. Hoe ze werden neergehaald door het Duitse afweergeschut en ergens neerstortten.
Richard was student aan het Atheneum in Antwerpen toen op 5 april 1943 het centrum van Mortsel per vergissing zwaar gebombardeerd werd door de Amerikanen en er liefst 936 slachtoffers – w.o. meerdere Lierenaars – te betreuren vielen. Het feitelijk doel was de Erla-fabriek, waar onderdelen voor Duitse oorlogsvliegtuigen werden hersteld en gemaakt. Op 4 september zag de jonge Richard op de Antwerpsesteenweg nog enkele Duitse soldaten een kinderwagen vol gestolen zilverwerk en kunstschatten voortsjouwen. Eén dag later – 5 september 1944 – reed een eerste jeep met Britse soldaten in kaki-uniform Lier binnen. De bevolking repte zich meteen naar buiten. De bevrijding leek een feit! Overal deden zich triomfantelijke taferelen voor. De zware last van 4 jaar vreemde bezetting viel van de schouders. Het gevoel van vrijheid kwam terug. Binnen de kortste keren afficheerden de Lierse bioscoopzalen Amerikaanse films. Nog in september 1944 speelde het orkest ‘The Fellows’ Amerikaanse jazzmuziek in het Vredeberg. Voorzichtigheid was nog wel geboden. In een wanhopig slotoffensief lanceerden de Duitsers in het najaar 1944 nog hun beruchte V1- en V2-bommen. In Lier waren er 55, in Koningshooikt 15 inslagen, waarbij 55 slachtoffers vielen. Tot in maart 1945 bleven de scholen gesloten. De rust zou pas intreden op 8 mei 1945, toen het vredesakkoord werd ondertekend. Maar dan stelden zich weer heel andere problemen.
Tekst DéBé
Foto Luc Peeters
