RETROSPECTIVE TENTOONSTELLING MARTEN MELSEN (1870-1947) IN HET HUIS VAN OSCAR
Marten Melsen is een Meester die, net als zijn jongere Lierse tijdgenoot Oscar van Rompay, gedegen geschoold werd en die zich door jarenlange studie en hard werk op alle vlakken van het métier een technisch-schilderkunstige kennis wist te verwerven, die vandaag, helaas, in het wereldje van schilders, maar al te vaak én zichtbaar ontbreekt.
Marten Melsen kan worden beschouwd als een van de laatste vertegenwoordigers van een oer-Vlaams schilderkunstig thema, namelijk het rijke Vlaamse volksleven. In het spoor van giganten als onze Bruegel (en familieleden), onze David Teniers en onze Adriaen Brouwer, getuigt ook hij in zijn werken van het rijke maar zware boeren bestaan in de Scheldepolders. Hij deed dat in het verlengde van de stijl en picturale traditie van zijn voorgangers maar ontwikkelde mettertijd een heel eigen palet en penseelvoering, die zijn artistieke persoonlijkheid herkenbaar uitdrukken.
Marten Melsens werk heeft ook een grote iconografische waarde omdat hij via zijn kunst een beeld oproept van een landelijke samenleving die nu zo goed als verdwenen is.
Willy Schuermans
conservator-beheerder van het Huis van Oscar
Marten Melsen was kunstschilder, tekenaar, etser en graficus. Geboren uit een Nederlandse vader en een Belgische moeder, werd hij geboren in Brussel en opgeleid aan de academie van die stad, onder de classicisten Portaels en Stallaert. Na deze degelijke voorbereiding ontwikkelde hij zijn eigen weg, en werd chroniqueur van de boeren uit het polderland aan de Belgisch-Nederlandse grens. Geschilderd op een soms brutaal-naturalistische wijze, toont hij deze plattelandsbevolking in hun dagelijks leven en werk, op hun feesten en processies, in het café of bij de barbier. Dat werk is uit het leven gegrepen, op een realistische wijze, en in de pers soms vergeleken met tijdgenoten als Jakob Smits, Eugène Laermans, Jules De Bruycker of Eugeen van Mieghem, met wie Melsen in Brussel allemaal –periodiek- heeft tentoongesteld.
Als deelnemer aan tentoonstellingen van kunstkringen Labeur, Doe Stil Voort of Als Ick Kan, had zijn werk zeer positieve reacties, zowel van pers als publiek. Zijn werk is dan ook vertegenwoordigd in zowel prestigieuze privé-verzamelingen als in verscheidene musea of stedelijke verzamelingen. Hij stuurde ook werk in naar tentoonstellingen van Belgische kunst in het buitenland (waaronder Den Haag, Venezia, Berlin, en Paris).
Zijn initiele bruinrode tinten evolueerden in een latere fase naar luminisme, met wijdsere veldenzichten en de boeren die daarin leven en werken. Op het einde van zijn leven greep hij echter terug naar zijn initieele stijl.
BAND MET LIER
Sinds 1997 word zijn werk terug ontdekt via publicaties, de voorbereiding van de oeuvre-catalogus, de mogelijke opening van zijn kunstenaarswoning als museum, evenals een aantal retrospectieve tentoonstellingen in musea zoals Eindhoven, Oostende, Brussel, Genk, en Lier. Naast bevriende kunstenaars zoals Ensor, LG-Cambier, James Graham en Isidore Opsomer –waarvan de Stichting Marten Melsen nog briefwisseling bewaard, kende Melsen ook toondichters als August De Boeck en Paul Gilson evenals auteurs zoals Georges Eekhoud, Stijn Streuvels, Ferdinand Bordewijk, Emmanuel De Bom, Rafael Verhulst, Pol De Mont, Leonce Du Castillon en Felix Timmermans. Voor deze laatste heeft Melsen trouwens een aantal illustraties uit De Walkurerit van Pallieter uitgeprobeerd, waarvan wij in de Lierse tentoonstelling een mooi exemplaar zien in aquarel.
Melsen, die veel rondreisde, schilderde in 1904 een zonnig landschap in Lier (verzameling Stichting Marten Melsen, Stabroek), hier in Lier voor de 1e maal tentoongesteld.
Later, in 1943, bezoekt Melsen een tentoonstelling van de veel jongere kunstenaar Oscar Van Rompay, waarover Felix Timmermans een monografie heeft geschreven. Timmermans, die volgens biograaf Rutten Melsen’s processies sterk waardeerde, zal een exemplaar ervan opdragen aan Melsen (verzameling Stichting Marten Melsen, Stabroek).
De huidige tentoonstelling van Melsen’s doeken in het Huis van Oscar zijn dan ook een logische terugkeer naar een van de oorden waar Melsen verzamelaars had, waar hij heeft gewerkt, en waar hij kunstzinnige vrienden had zoals Opsomer, Timmermans en Van Rompay. Wij zijn blij u zijn werk hier te mogen tonen, en hopen u in de toekomst, na de renovatie, in ’t Vosseveld te mogen verwelkomen: de kunstenaarswoning van Melsen op 500m van de Nederlandse grens is inderdaad volledig oorspronkelijk gebleven, en wordt mogelijk binnenkort aanvaard als erfgoed. Wij hopen u er in elk geval in de toekomst te mogen verwelkomen!
Jan Melsen,
kleinzoon,
Voorzitter, vzw Stichting Marten Melsen
De vzw Marten Melsen toont in het Lierse museum Oscar van Rompay vele aanwinsten: schilderijen die het boerenleven uit de Polder van binnenuit laten zien zoals het was toen de Antwerpse haven nog in haar kinderschoenen stond. Kunstenaar Marten Melsen tekende en schilderde alles wat toen dagelijkse kost was in de nu grotendeels verdwenen polderdorpen. Eenvoudige mensen met hun kinderen, vee en feesten, markten en bij de gloed van de Leuvense stoof. Geen andere kunstenaar was als Melsen verbonden met de manier van leven daar, want hij maakte er deel van uit en zijn kinderen groeiden ermee op. Schilder Melsen: hij kende even goed paarden en varkens als het zweet en verdriet dat het samenleven overeind hield. Zijn doeken tonen ons het harde maar warme leven dat hij deelde en met zijn eigengereid talent in gemoedelijke taferelen weerspiegelde. Daarvan krijgt de bezoeker van deze tentoonstelling een dertigtal voorbeelden te zien. Centraal element is steeds de getaande mens die met het lot in vrede leerde leven en in aanvaarding zijn eenvoudige wijsheid vond. De chronologische opbouw van de expositie toont de evolutie die schilder Melsen heeft doorlopen vanaf de kopieën uit zijn studietijd te Brussel tot zijn versmelting met het dorpsleven dat zijn penselen, God zij dank, maar weinig rust heeft gegund.
Paul Verbraeken
kunsthistoricus
Opening tentoonstelling
Weekend van 6 tot 8 mei 2022 van 11u tot 17u
Weekend van 13 tot 15 mei 2022 van 11u tot 17u
Weekend van 20 en 21 mei 2022 van 13u30 tot 17u
Weekend van 27 tot 29mei 2022 van 11u tot 17u
Inkom: € 4 vor expo en tuin
Contact
Tel: 03 488 71 22 (uitsluitend op dinsdagen van 14:00-13:30 u)
W. Schuermans (conservator- beheerder): 0475 32 04 68
Tekst en foto's: RM
