LIERS GENOOTSCHAP VOOR GESCHIEDENIS PLEIT VOOR BEHOUD VAN SPOORWACHTERSHUISJE
Op 21 maart ll. leverde het Departement Omgeving een sloopvergunning af aan de NV Infrabel voor de spoorwachterswoning aan de Lispersteenweg in Lier. Het Liers Genootschap voor Geschiedenis dat erg begaan is met het Lierse erfgoed, diende hiertegen bezwaar in. Het prijskaartje van 200 euro werd voldaan dankzij interne crownfunding, gesteund door de Lierse Modelspoorwegen.
Het zogenaamde ‘route-huisje’ aan de overweg van Lisp is wellicht het oudste van België. Het dateert van 1855, het jaar van de aanleg van de lijn Lier-Turnhout. Ooit waren er naar schatting zo’n 9.000 spoorwachterswoningen in België. Nu blijven er in heel de provincie Antwerpen nog 5 over. Het huisje werd tot 2007 bewoond door de weduwe van een spoorwegarbeider. Toen ze naar een WZC verhuisde, heeft eigenaar Infrabel het pand laten verkommeren. Het werd sindsdien gekraakt en viel ten prooi aan brandstichting. Dat is de staat van het gebouw niet ten goede gekomen, maar neemt geenszins de architecturale en historische erfgoedwaarde weg. In het voorwaardelijk gunstig advies van Igemo wordt o.a. gevraagd naar een technisch verslag dat moet aantonen ‘dat de huidige bouwfysische toestand niet verholpen kan worden met moderne renovatietechnieken’ en een verslag ‘waarin wordt aangetoond dat er geen alternatieve kwalitatieve herbestemming te vinden is’. Van beide verslagen ontbreekt ieder spoor in het dossier.
Het LGG gaat ervan uit dat het ‘voorwaardelijk gunstig advies’ de factor een ‘ongunstig advies’ is geworden zodra er met de gestelde voorwaarden geen rekening wordt gehouden of als er niet gemotiveerd wordt waarom het advies niet gevolgd zou moeten worden. Infrabel doet inderdaad geen enkel voorstel tot herbestemming, noch van het gebouw, noch van de grond. Het LGG stelt voor de betrokken spoorwachterswoning bij voorkeur in situ te behouden. Ze kan na restauratie en modernisering herbestemd worden als sociale of transit-woning, als ‘tiny house’, als lokaal voor Lierse verenigingen of ingericht als handelszaak (frituur, broodjeszaak, souvenirwinkeltje, openbaar toilet …) naast de veelgebruikte fietssnelweg als hub voor fiets- en wandeltoerisme. Een organisatie of instelling dir voor de ondersteuning van haar activiteiten een karaktervolle en goed gelegen plek zoekt, kan in het spoorwachtershuisje een informatiepunt inrichten, logistieke hulp bieden, aanwezigheidspolitiek voeren … Tot slot wordt opgemerkt dat een eerder verzoek tot afbraak op 5 januari 2012 door de gewestelijke stedenbouwkundige ambtenaar geweigerd werd. Bovendien is het pand sinds 29 maart 2019 ingeschreven als vastgesteld bouwkundig erfgoed. Dat toont overduidelijk aan dat men, nog maar enkele jaren geleden, heel anders stond tegenover de waarde van dit gebouwtje.
Tekst DéBé
Foto Luc Peeters
